[Ngữ pháp N5] Phân biệt に và で

Phân tích 

• Địa điểm + で: Diễn tả thực hiện hành động gì đó, ở đâu đó (+ động từ). 
• Địa điểm + に: Diễn tả trạng thái tồn tại, hiện diện (+～がある／～がいる). 
• Địa điểm + に: Diễn tả đích đến (+ Động từ). 

Tóm gọn lại 

• Địa điểm + に: Diễn tả hành động 
• Địa điểm + に: Trạng thái tồn tại, hiện diện 
• Địa điểm + に: Diễn tả đích đến

1. 図 ĐỒ Nghĩa: Bản đồ, bức vẽ Xem chi tiết 書 THƯ Nghĩa: Sách, ghi chép, viết Xem chi tiết 館 QUÁN Nghĩa: Quán trọ Xem chi tiết としょかん で 勉 MIỄN Nghĩa: Cố sức, cố gắng, siêng năng Xem chi tiết 強 CƯỜNG, CƯỠNG Nghĩa: Mạnh, cưỡng lại Xem chi tiết べんきょう します。 
   → Tôi học ở thư viện.
2. 食 THỰC, TỰ Nghĩa: Ăn Xem chi tiết 堂 ĐƯỜNG Nghĩa: Gian nhà chính giữa, nhà chính Xem chi tiết しょくどう で 昼 TRÚ Nghĩa: Ban trưa, buổi trưa Xem chi tiết ひる ご 飯 PHẠN, PHÃN Nghĩa: Cơm Xem chi tiết はん を 食 THỰC, TỰ Nghĩa: Ăn Xem chi tiết た べました。 
   → Tôi đã ăn trưa ở căn tin.
3. うちでテレビを見ましょう。 
   → Chúng ta hãy ở nhà xem tivi đi.
4. 彼 BỈ Nghĩa: Bên kia, kẻ khác, đối phương Xem chi tiết かれ は 日 本 BỔN, BẢN Nghĩa: Gốc, rễ, cội nguồn của sự vật, sách Xem chi tiết にほん にいます。 
   → Anh ta ở Nhật.
5. 5 先 TIÊN, TIẾN Nghĩa: Trước, đằng trước Xem chi tiết 生 SANH, SINH Nghĩa: Sinh đẻ, sinh sống Xem chi tiết せんせい は 図 ĐỒ Nghĩa: Bản đồ, bức vẽ Xem chi tiết 書 THƯ Nghĩa: Sách, ghi chép, viết Xem chi tiết 館 QUÁN Nghĩa: Quán trọ Xem chi tiết としょかん にいると 思 TƯ, TỨ, TAI Nghĩa: Nghĩ ngợi, suy nghĩ Xem chi tiết おも います。 
   → Tôi nghĩ là thầy giáo ở thư viện.
6. 机 KY, CƠ Nghĩa: Cái bàn Xem chi tiết つくえ の 上 THƯỢNG, THƯỚNG Nghĩa: Trên, phía trên, đưa lên, cưỡi lên Xem chi tiết うえ にノートがあります。 
   → Có quyển tập ở trên bàn.
7. 来 LAI, LÃI Nghĩa: Sự tới,đến Xem chi tiết 年 NIÊN Nghĩa: Năm Xem chi tiết らいねん 、 日 本 BỔN, BẢN Nghĩa: Gốc, rễ, cội nguồn của sự vật, sách Xem chi tiết にほん に 行 HÀNH, HẠNH, HÀNG, HẠNG Nghĩa: Đi, thi hành, làm được Xem chi tiết い きます。 
   → Năm sau, tôi sẽ đi Nhật.
8. 6 時 THÌ, THỜI Nghĩa: Thời điểm, thời gian Xem chi tiết じ に 家 GIA, CÔ Nghĩa:  Ngôi nhà Xem chi tiết いえ に 帰 QUY Nghĩa: Quay lại, trở về Xem chi tiết かえ ります。 
   → Tôi sẽ về nhà lúc 6 giờ.
9. 母 MẪU, MÔ Nghĩa: Mẹ, người mẹ Xem chi tiết はは に 手 THỦ Nghĩa: Tay Xem chi tiết 紙 CHỈ Nghĩa: Giấy, báo Xem chi tiết てがみ を 書 THƯ Nghĩa: Sách, ghi chép, viết Xem chi tiết か きます。 
   → Tôi sẽ viết thư cho mẹ. Tuy nhiên, sẽ có một số động từ sẽ đi được với cả hai trợ từ

Ví dụ như: 生 SANH, SINH Nghĩa: Sinh đẻ, sinh sống Xem chi tiết う まれる (sinh ra)、 暮 MỘ Nghĩa: Chiều tối, lặn (mặt trời), hết (năm), sinh sống Xem chi tiết く らす (sinh sống)、 育 DỤC Nghĩa:  Nuôi dưỡng Xem chi tiết そだ つ (lớn lên)、 消 TIÊU Nghĩa: Tiêu tan, biến mất, tiêu diệt Xem chi tiết き える (biến mất)、v.v. 
– Khi đó, sắc thái ý nghĩa có chút khác biệt, mặc dù là rất nhỏ. Ví dụ: 

1.   田 ĐIỀN Nghĩa: Ruộng Xem chi tiết 舎 XÁ Nghĩa: Quán trọ, nghỉ trọ Xem chi tiết いなか で 暮 MỘ Nghĩa: Chiều tối, lặn (mặt trời), hết (năm), sinh sống Xem chi tiết く らしています。 
   田 ĐIỀN Nghĩa: Ruộng Xem chi tiết 舎 XÁ Nghĩa: Quán trọ, nghỉ trọ Xem chi tiết いなか に 暮 MỘ Nghĩa: Chiều tối, lặn (mặt trời), hết (năm), sinh sống Xem chi tiết く らしています。 
   → Tôi đang sing sống ở quê.
   Câu 1. nhấn mạnh hoạt động sinh sống, trong khi câu 2. nhấn mạnh địa điểm sống là ở quê. 
2. 彼 BỈ Nghĩa: Bên kia, kẻ khác, đối phương Xem chi tiết かれ は 都 ĐÔ Nghĩa: Kinh đô, thủ đô Xem chi tiết 会 HỘI, CỐI Nghĩa: Tụ hội, gặp gỡ, cơ hội Xem chi tiết とかい で 生 SANH, SINH Nghĩa: Sinh đẻ, sinh sống Xem chi tiết う まれた。 
   彼 BỈ Nghĩa: Bên kia, kẻ khác, đối phương Xem chi tiết かれ は 都 ĐÔ Nghĩa: Kinh đô, thủ đô Xem chi tiết 会 HỘI, CỐI Nghĩa: Tụ hội, gặp gỡ, cơ hội Xem chi tiết とかい に 生 SANH, SINH Nghĩa: Sinh đẻ, sinh sống Xem chi tiết う まれた。 
   → Cậu ta sinh ra ở thành phố.